Pracownik socjalny jest zaniepokojony. Czy chcą zabrać moje dzieci?
Jeśli pracownik socjalny w Wielkiej Brytanii powie Ci, że obawia się o bezpieczeństwo i dobro Twoich dzieci, potraktuj to poważnie. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn odbierania dzieci spod opieki rodziców i późniejszego umieszczania ich pod opieką władz lokalnych.
Osoby niezaznajomione z systemem opieki społecznej w Wielkiej Brytanii często lekceważą to ostrzeżenie. W rzeczywistości oznacza to jednak, że sytuacja jest poważna i jeśli przyczyna niepokoju nie zostanie usunięta, pracownicy socjalni mogą zacząć rozważać skierowanie sprawy do Sądu Rodzinnego, który ma prawo odebrać Ci dzieci i umieścić je w pieczy zastępczej.
Postępowanie sądowe dotyczące opieki nad dzieckiem (Care Proceedings)
Zgodnie z obowiązującym prawem władze lokalne w Wielkiej Brytanii (Rada) mają obowiązek zapewnić dobro i dobrą opiekę dzieciom mieszkającym na terenie, którym zarządzają. W niektórych przypadkach, gdy władze lokalne obawiają się, że dziecko cierpi lub jest narażone na ryzyko doznania poważnej krzywdy, władze lokalne mogą wystąpić o Nakaz Opieki w celu umieszczenia dziecka lub dzieci pod opieką władz lokalnych.
Wydanie postanowienia o umieszczeniu dziecka pod opieką władz lokalnych przyznaje tym władzom władzę rodzicielską nad dzieckiem, nie pozbawiając jednak władzy rodzicielskiej żadnej innej osoby, w tym rodzica. Dopóki obowiązuje postanowienie o oddaniu dziecka pod opiekę władz lokalnych, władze lokalne mają obowiązek konsultować się w ważnych sprawach z każdą inną osobą sprawującą władzę rodzicielską nad dzieckiem. Jednakże władze lokalne ponoszą ostateczną odpowiedzialność za podejmowanie ważnych decyzji dotyczących dziecka, w tym dotyczących miejsca zamieszkania dziecka.
Jak zadecydują sądy
Podejmując decyzję o wydaniu postanowienia o umieszczeniu dziecka pod opieką władz lokalnych, proces decyzyjny sądu przebiega dwuetapowo.
Sąd musi najpierw rozważyć, czy spełnione zostały ustawowe kryteria progowe, co oznacza, że może wydać postanowienie o umieszczeniu dziecka pod opieką władz lokalnych, jeżeli uzna, że:
- dziecko doznało lub może doznać znacznej krzywdy oraz;
- przyczynę urazu można przypisać albo opiece, jaką dziecko sprawowało od rodziców, albo temu, że dziecko nie znajduje się pod kontrolą rodziców. Władze lokalne muszą udowodnić, że krzywda doznana przez dziecko jest poważna i obejmuje między innymi krzywdę fizyczną lub emocjonalną.
Jeżeli władze lokalne nie będą w stanie potwierdzić, że kryteria progowe zostały spełnione, sąd nie będzie mógł wydać postanowienia o umieszczeniu dziecka pod opieką władz lokalnych. Oznacza to, że władze lokalne muszą udowodnić, że wyrządziłeś krzywdę swojemu dziecku lub że prawdopodobnie wyrządzisz taką krzywdę, zaniedbując potrzeby dziecka lub wyrządzając mu krzywdę fizyczną, seksualną i/lub emocjonalną.
Jeżeli jednak władze lokalne udowodnią przed sądem, że kryteria progowe zostały spełnione, sąd będzie nadal rozważał drugą fazę, tj. czy należy wydać nakaz. A jeżeli powinien zostać wydany nakaz sądowy, jakiego rodzaju powinien to być nakaz? Do wyboru sądu jest Nakaz Opieki (Care Order), Nakaz Nadzoru (Supervision Order), lub brak nakazu.
Przy podejmowaniu decyzji sąd będzie kierował się zasadą, że dobro dziecka jest najważniejsze. W przypadku każdego dziecka, którego dotyczy wniosek o oddanie go pod opiekę władz lokalnych, sąd będzie musiał także wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- Wykrywalne życzenia i uczucia dziecka (biorąc pod uwagę jego wiek i zrozumienie).
- Potrzeby fizyczne, emocjonalne i edukacyjne.
- Prawdopodobne konsekwencje jakiejkolwiek zmiany sytuacji dla dziecka.
- Wiek, płeć i pochodzenie dziecka oraz wszelkie cechy, które sąd uzna za istotne.
- Jakakolwiek krzywda, której dziecko doznało lub której cierpienie jest zagrożone.
- Zdolność każdego z rodziców dziecka (oraz każdej innej osoby, w związku z którą sąd uzna tę kwestię za istotną) do zaspokojenia jego potrzeb.
- Zakres uprawnień przysługujących sądowi na podstawie ustawy o dzieciach z 1989 r. w trakcie danego postępowania sądowego.
Sąd rozważy także możliwość niewydania postanowienia. Oznacza to, że sąd nie powinien wydawać nakazu, jeśli nie jest przekonany, że wydanie nakazu będzie dla dziecka lepsze niż jego brak.
Plan opieki
Sąd musi dokładnie rozważyć plan opieki sporządzony przez władze lokalne. Określa zaproponowany przez władze lokalne plan aranżacyjny dla danego dziecka, zawierający informację o tym, gdzie dane dziecko powinno mieszkać do czasu obowiązywania postanowienia sądu o oddaniu dziecka pod opiekę władz lokalnych, a także plan aranżacyjny za kontakt dziecka z rodzicami i innymi ważnymi osobami w życiu dziecka.
To, że istnieje podstawa do wydania tymczasowego zarządzenia oddania dziecka pod opiekę władz lokalnych, nie oznacza, że należy je całkowicie oddzielić od rodziców.
Jak długo obowiązuje postanowienie sądu?
Jeżeli na początku sprawy władze lokalne przekonają sąd, że należy wydać nakaz oddania dziecka pod ich opiekę, sąd zazwyczaj najpierw wydaje nakaz tymczasowy. Jest to nakaz krótkoterminowy, który obowiązuje do czasu wydania prawomocnego orzeczenia sądu lub innego nakazu krótkoterminowego.
W pewnych okolicznościach istnieje możliwość sprzeciwu od ważnego tymczasowego zarządzenia umieszczenia dziecka pod opieką władz lokalnych, jeżeli zmienią się okoliczności lub pojawią się nowe dowody.
Jak długo trwa zwykle postępowanie sądowe?
Zgodnie z obowiązującym prawem sprawy sądowe z udziałem dzieci powinny zostać zakończone w ciągu 26 tygodni, jednak wydanie decyzji często trwa znacznie dłużej. Długość postępowania sądowego różni się w zależności od sprawy.
Spotkania kontaktowe
Jeżeli wydano nakaz oddania dziecka pod opiekę władz lokalnych i umieszczono je poza rodziną, obowiązkiem władz lokalnych jest zapewnienie, aby pomiędzy dzieckiem a jego rodzicami, opiekunem prawnym lub jakąkolwiek osobę sprawującą władzę rodzicielską lub jakąkolwiek osobę ważną dla dziecka, wskazane są odpowiednie kontakty. To, co uważa się za rozsądne, zależy od okoliczności sprawy.
Przedstawiciele dziecka
W postępowaniu w sprawie opieki nad dzieckiem dziecko reprezentuje jego opiekun (często nazywany „opiekunem”) oraz prawnik dziecka. Opiekun, niezależny od władz lokalnych, jest funkcjonariuszem Służby Doradztwa i Wsparcia Sądu ds. Dzieci i Rodziny oraz wyznaczony przez sąd specjalista z doświadczeniem w sprawach dotyczących opieki nad dziećmi.
Do obowiązków opiekuna należy między innymi zbadanie sytuacji dzieci, spotykanie się z rodzicami dziecka i innymi ważnymi osobami w życiu dziecka oraz przygotowanie dla sądu raportu dotyczącego ustaleń, które według opiekuna będą leżały w najlepszym interesie dziecka dziecko. Opiekun ściśle współpracuje z prawnikiem dziecka wyznaczonym przez sąd lub przez opiekuna.
Ponieważ opiekun jest osobą niezależną i działa w najlepszym interesie dziecka, jego opinia ma duże znaczenie dla sądu przy podejmowaniu ostatecznej decyzji. Ważne jest, aby każda strona sporu w trakcie prowadzonego przez niego dochodzenia w pełni współpracowała z opiekunem, a także z innymi specjalistami. Jeśli dziecko jest starsze, czasami może mieć innego prawnika niż opiekun.